Σαν σήμερα το 2004 πέθανε ένα από τα είδωλα της γαλλικής λογοτεχνίας, η μυθιστοριογράφος, θεατρική συγγραφέας και σεναριογράφος Φρανσουάζ Σαγκάν. Ήταν μία φιλελεύθερη μυθιστοριογράφος, της οποίας οι ψυχρές απεικονίσεις βαρετών, ανήθικων ανθρώπων της μεσαίας τάξης έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν γίνει μπεστ-σέλερ.
Η Σαγκάν γεννήθηκε με το όνομα Φρανσουάζ Κουαρέ (Francoise Quoirez) στο χωριό Καζάρκ (Cajarc), στη νοτιοδυτική Γαλλία, σε μια εύπορη οικογένεια. Ήταν το τρίτο παιδί του Pierre Quoirez, ενός πλούσιου βιομηχάνου, και της Marie (Laubard) Quoirez. Η οικογένειά της μετακόμισε στο ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην επαρχία, μένοντας κυρίως στη Λιόν, ενώ η Σαγκάν πέρασε και αρκετό καιρό στην Ελβετία. Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας το 1944, η οικογένεια επέστρεψε στο Παρίσι.
Η Σαγκάν παρακολούθησε τα μαθητικά της χρόνια σε σχολεία μοναστηριών ενώ φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Στην εφηβεία της υπήρξε ατίθασο πνεύμα και εκδιώχθηκε από το καθολικό σχολείο στο οποίο φοιτούσε, πριν πάρει απολυτήριο.
Το 1953 απέτυχε στο δεύτερο έτος εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και ασχολήθηκε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού με τη συγγραφή του πρώτου της μυθιστορήματος, του πολύ επιτυχημένου έργου "Καλημέρα θλίψη" ("Bonjour tristesse").
Τη νουβέλα αυτή, την οποία έγραψε μέσα σε επτά εβδομάδες, την κατέθεσε στον εκδότη Ρενέ Ζιλιάρ στο Παρίσι. Δημοσιεύτηκε το 1954, όταν η ίδια ήταν μόλις 19 χρόνων, κάτι που αποδεικνύει ότι γεννιέται κανείς συγγραφέας και δε γίνεται. Το έργο έκανε ρεκόρ πωλήσεων, μεταφράστηκε σε 22 γλώσσες και την έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Η επιτυχία του βιβλίου της θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σκανδαλώδης, καθώς παρουσίαζε μια νεαρή γυναίκα που διάλυσε το δεσμό του πατέρα της.
Ο τίτλος του βιβλίου προήλθε από τον Paul Eluard, ενώ το ψευδώνυμό της το πήρε από ένα χαρακτήρα έργου του Προυστ. Η λεπτή ιστορία του πρώτου έρωτα της Cecile, της ηρωίδας του βιβλίου, έκανε τη Σαγκάν διάσημη στη Γαλλία και στο εξωτερικό. Ταξίδεψε μάλιστα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου απέκτησε φίλους, όπως ο συγγραφέας Τρούμαν Καπότε και η ηθοποιός Άβα Γκάρντνερ. Στη Γαλλία γνωρίστηκε με τη Ζιλιέτ Γκρεκό και τον Ζαν Πολ Σαρτρ.
Το 1957 η αγάπη της για τα γρήγορα αυτοκίνητα την οδήγησε σε ένα ατύχημα, στο οποίο λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή της οδηγώντας μία Aston Martin, ενώ γνωστό ήταν και το γεγονός για τον εθισμό της στο αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια. Το ημερολόγιό της με τίτλο "Toxique" στο οποίο η ίδια αφηγείται την εμπειρία της να αποτοξινωθεί έχει κυκλοφορήσει και μεταφραστεί στα Ελληνικά.
"Καλημέρα θλίψη"
Η Cecile, η ηρωίδα του "Bonjour tristesse", είναι μια χαϊδεμένη έφηβη. Περνάει τις καλοκαιρινές διακοπές της στο Νότο της Γαλλίας σε μια βίλα. Ενώ έχει αποτύχει στις εξετάσεις της, ο Cyril, ένας νεαρός φοιτητής της Νομικής, αποδεικνύεται πολύ πιο ενδιαφέρων από τα βιβλία. Ο 40χρονος πατέρας της, Raymond, είναι χήρος. Και έχει αφήσει την ερωμένη του Elsa για την εύθραυστη Anne Larsen, που ήταν φίλη της γυναίκας του. Προκειμένου να χτυπήσει την ανία και την πλήξη της, η Cecile βάζει μπροστά το σχέδιο για να βγάλει από τη μέση την ερωμένη του πατέρα της. Σύμμαχοί της είναι ο Cyril, που ερωτευμένος δεν μπορεί να της αρνηθεί τίποτα, και η εγκαταλελειμμένη Elsa που θέλει να ξανακερδίσει τον πατέρα της. Ο Cyrile κάνει τον ερωτευμένο με την Elsa και το σχέδιο τίθεται όχι μόνο σε εφαρμογή αλλά φαίνεται και να πετυχαίνει. Η Anne πιάνει τον αγαπημένο της Raymond να έχει γυρίσει στην αγκαλιά της Elsa. Εκείνη, οδηγώντας απερίσκεπτα μακριά από τη βίλα, πεθαίνει σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Η Cecile επιστρέφει έτσι με τον πατέρα της στο Παρίσι αφήνοντας πίσω το καλοκαίρι, τον Cyrile, αλλά και την παιδική της αθωότητα.
Η επιτυχία του μυθιστορήματος είχε ως αποτέλεσμα να δώσει έμπνευση τόσο στη μουσική, καθώς το τραγούδι "The Sound of Silence" του 1964 είναι εμπνευσμένο από αυτό, όσο και στον κινηματογράφο, αφού η ιστορία του βιβλίου γυρίστηκε το 1957 σε ταινία με σκηνοθέτη τον Otto Preminger και πρωταγωνιστές την Deborah Kerr και τον David Niven σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία στη Γαλλία.
Μετά το μυθιστόρημα η Σαγκάν έγινε η εκπρόσωπος της απογοητευμένης νεολαίας, αλλά και των δυνητικά επαναστατών εφήβων. Το "A certain smile", το 1958, το δεύτερο βιβλίο της, αποτέλεσε επίσης μπεστ-σέλερ, το οποίο περιέγραφε την ερωτική σχέση μιας μαθήτριας με έναν μεσήλικα άνδρα.
Ακολούθησαν πενήντα περίπου βιβλία, τα περισσότερα μυθιστορήματα, πολλά από τα οποία έγιναν μπεστ-σέλερ. Η ίδια υπήρξε διάσημη τόσο για τα έργα όσο και για τον τρόπο ζωής της, που ήταν γεμάτος ζωντάνια, καταχρήσεις και απρόοπτα. Η γραφή της είναι ανάλαφρη, κοφτή και διαυγής και ο χειρισμός των θεμάτων της, προκλητικός για την εποχή της, είναι αυτός ακριβώς για τον οποίο ο ακαδημαϊκός κόσμος την αντιμετώπισε με δυσπιστία: σοβαρά θέματα, ενίοτε τραγικά, γραμμένα με τρόπο "ανάλαφρο", στο όριο του αμοραλισμού.
Η Φρανσουάζ Σαγκάν πέθανε στην πόλη Ονφλέρ της δυτικής Γαλλίας στις 24 Σεπτεμβρίου του 2004. Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Ζακ Λανγκ δήλωσε για το θάνατό της: «Θρηνούμε τη συγγραφέα που σημάδεψε με το ζωηρό και φλογερό της ταλέντο τη σύγχρονη λογοτεχνία και ενσάρκωσε μέσα στον κόσμο μια Γαλλία της ζωής και της κίνησης».
Βιβλιογραφία στα Ελληνικά
2012: "Το μοβ φόρεμα της Βαλαντίν", Ηριδανός
2011: "Υποταγή", εκδόσεις Αγγελάκη
2010: "Toxique", Κοινός Τόπος Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών & Επιστημών του Ανθρώπου
1997: "Ο απατηλός καθρέφτης", Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
1996: "Ένα κάποιο χαμόγελο", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1995: "Καλημέρα θλίψη", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1995: "Περαστική θλίψη", Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
1995: "Σας αρέσει ο Μπραμς;", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1994: "Και με όλη μου την αγάπη", Ολκός
1993: "Τα θαυμάσια σύννεφα", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1992: "Φυγή χωρίς επιστροφή", Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
1991: "Ένα χαμένο προφίλ", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1990: "Αίμα ακουαρέλας", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1990: "Η θηλιά", Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
1990: "Η μακιγιαρισμένη γυναίκα", Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
1990: "Ο φρουρός της καρδιάς", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1990: "Υποταγή", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1988: "Σάρα Μπερνάρ", Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
1972: "Σας αρέσει ο Μπραμς;", "Τα θαυμάσια σύννεφα", Εκδόσεις Αγγελάκη
"Καλημέρα θλίψη", Δαμιανός
"Κάποιο χαμόγελο", "Σ' ένα μήνα σ' ένα χρόνο", Δαμιανός.